Pan welodd Rachel nad oedd hi'n esgor ar Jacob, roedd hi'n destun cenfigen at ei chwaer. Dywedodd wrth Jacob, "Rho i mi blant, neu byddaf farw!"
2Cynigiwyd dicter Jacob yn erbyn Rachel, a dywedodd, "Ydw i yn lle Duw, sydd wedi atal ffrwyth y groth oddi wrthych chi?"
3Yna dywedodd, "Dyma fy ngwas Bilhah; ewch i mewn ati, er mwyn iddi esgor ar fy rhan, er mwyn i mi gael plant trwyddi hyd yn oed." 4Felly rhoddodd ei gwas Bilhah iddo fel gwraig, ac aeth Jacob i mewn ati. 5Beichiogodd Bilhah a esgor ar fab i Jacob. 6Yna dywedodd Rachel, "Mae Duw wedi fy marnu, a hefyd wedi clywed fy llais ac wedi rhoi mab i mi." Felly galwodd hi ei enw Dan. 7Beichiogodd gwas Rachel, Bilhah, eto a geni ail fab i Jacob. 8Yna dywedodd Rachel, "Gyda reslo nerthol rydw i wedi ymgodymu â fy chwaer ac wedi trechu." Felly dyma hi'n galw ei enw Naphtali.
- Gn 16:2-3, Gn 30:9, Gn 50:23, Ru 4:11, Jo 3:12
- Gn 16:3-4, Gn 21:10, Gn 22:24, Gn 25:1, Gn 25:6, Gn 33:2, Gn 35:22, 2Sm 12:11
- Gn 29:32-35, Gn 35:25, Gn 46:23, Gn 49:16-17, Dt 33:22, Sa 35:24, Sa 43:1, Je 13:2, Je 13:24, Je 15:14-20, Gr 3:59
- Gn 23:6, Gn 32:24-25, Gn 35:25, Gn 46:24, Gn 49:21, Ex 9:28, Dt 33:23, 1Sm 14:15, Mt 4:13
9Pan welodd Leah ei bod wedi rhoi’r gorau i ddwyn plant, cymerodd ei gwas Zilpah a’i rhoi i Jacob yn wraig. 10Yna ganodd gwas Leah Zilpah fab i Jacob. 11A dywedodd Leah, "Mae ffortiwn dda wedi dod!" felly galwodd hi ei enw Gad. 12Ganodd gwas Leah, Zilpah, ail fab i Jacob. 13A dywedodd Leah, "Hapus ydw i! Oherwydd mae menywod wedi fy ngalw i'n hapus." Felly dyma hi'n galw ei enw Asher.
14Yn nyddiau cynhaeaf gwenith aeth Reuben a dod o hyd i fraciau yn y maes a dod â nhw at ei fam Leah. Yna dywedodd Rachel wrth Leah, "Rhowch rai o fandrakes eich mab i mi."
15Ond dywedodd wrthi, "A yw'n fater bach eich bod wedi cymryd fy ngŵr i ffwrdd? A fyddech chi'n cymryd mandrakes fy mab i ffwrdd hefyd?" Meddai Rachel, "Yna fe all orwedd gyda chi heno yn gyfnewid am fandrakes eich mab."
16Pan ddaeth Jacob o'r cae gyda'r nos, aeth Leah allan i'w gyfarfod a dweud, "Rhaid i chi ddod i mewn ataf, oherwydd yr wyf wedi eich cyflogi gyda mandrakes fy mab." Felly gorweddodd gyda hi y noson honno.
22Yna cofiodd Duw Rachel, a gwrandawodd Duw arni ac agor ei chroth. 23Fe wnaeth hi feichiogi a geni mab a dweud, "Mae Duw wedi tynnu fy ngwaradwydd." 24A dyma hi'n galw ei enw Joseff, gan ddweud, "Boed i'r ARGLWYDD ychwanegu mab arall ata i!"
25Cyn gynted ag yr oedd Rachel wedi dwyn Joseff, dywedodd Jacob wrth Laban, "Anfon fi i ffwrdd, er mwyn imi fynd i'm cartref a'm gwlad fy hun. 26Rho imi fy ngwragedd a'm plant yr wyf wedi eich gwasanaethu ar eu cyfer, er mwyn imi fynd, oherwydd gwyddoch y gwasanaeth yr wyf wedi'i roi ichi. "
27Ond dywedodd Laban wrtho, "Os cefais ffafr yn eich golwg, dysgais trwy dewiniaeth fod yr ARGLWYDD wedi fy mendithio o'ch herwydd chi. 28Enwch eich cyflog, a rhoddaf ef. "
29Dywedodd Jacob wrtho, "Rydych chi'ch hun yn gwybod sut rydw i wedi eich gwasanaethu chi, a sut mae'ch da byw wedi ffynnu gyda mi. 30Oherwydd ychydig oedd gennych cyn i mi ddod, ac mae wedi cynyddu'n helaeth, ac mae'r ARGLWYDD wedi eich bendithio ble bynnag y trois i. Ond nawr pryd y byddaf yn darparu ar gyfer fy nghartref fy hun hefyd? "
31Dywedodd, "Beth a roddaf ichi?" Dywedodd Jacob, "Ni roddwch ddim i mi. Os gwnewch hyn drosof, byddaf yn pori'ch praidd eto a'i gadw:
32gadewch imi basio trwy eich holl ddiadell heddiw, gan dynnu oddi arni bob dafad brith a brych a phob oen du, a'r smotyn a'r brychau ymhlith y geifr, a nhw fydd fy nghyflog. 33Felly bydd fy onestrwydd yn ateb drosof yn nes ymlaen, pan ddewch i edrych i mewn i'm cyflog gyda chi. Bydd pob un nad yw wedi'i britho a'i weld ymhlith y geifr a du ymysg yr ŵyn, os deuir o hyd i mi, yn cael ei gyfrif yn dwyn. "
34Meddai Laban, "Da! Gadewch iddo fod fel rydych chi wedi'i ddweud."
35Ond y diwrnod hwnnw tynnodd Laban y geifr gwrywaidd a oedd yn streipiog ac yn smotiog, a'r holl eifr benywaidd a oedd yn brith ac yn eu gweld, pob un â gwyn arni, a phob oen a oedd yn ddu, a'u rhoi yng ngofal ei feibion. 36Ac fe osododd bellter o dridiau o daith rhyngddo ef a Jacob, a phorodd Jacob weddill diadell Laban.
37Yna cymerodd Jacob ffyn ffres o boplys ac almon a choed awyren, a phlicio streipiau gwyn ynddynt, gan ddatgelu gwyn y ffyn. 38Gosododd y ffyn yr oedd wedi'u plicio o flaen yr heidiau yn y cafnau, hynny yw, y lleoedd dyfrio, lle daeth yr heidiau i yfed. Ac ers iddyn nhw fridio pan ddaethon nhw i yfed, 39roedd yr heidiau'n bridio o flaen y ffyn ac felly roedd yr heidiau'n dod â streipiau, brychau a sylwi arnyn nhw. 40A gwahanodd Jacob yr ŵyn a gosod wynebau'r diadelloedd tuag at y streipiog a'r du i gyd yn haid Laban. Rhoddodd ei ddiferion ei hun ar wahân ac ni roddodd hwy gyda haid Laban. 41Pryd bynnag y byddai cryfaf y ddiadell yn bridio, byddai Jacob yn gosod y ffyn yn y cafnau o flaen llygaid y ddiadell, er mwyn iddynt fridio ymhlith y ffyn, 42ond i dâl y praidd ni fyddai yn eu gosod yno. Felly y ffelt fyddai Laban, a'r cryfaf Jacob. 43Felly cynyddodd y dyn yn fawr ac roedd ganddo heidiau mawr, gweision benywaidd a gweision gwrywaidd, a chamelod ac asynnod.